Produkcja roślinna w naszych szerokościach geograficznych opiera się w dużej mierze na hodowli szklarniowej, co pozwala na jej ciągłość w miesiącach, w których naturalna wegetacja jest zahamowana przez trudne warunki atmosferyczne. W przypadku braku naturalnego światła należy zapewnić uprawom dodatkowe, sztuczne oświetlenie, które podtrzyma proces wegetacji.
Wpływ światła na wzrost roślin
Światło jest podstawowym czynnikiem środowiskowym, mającym wpływ na prawidłowy wzrost roślin. Promienie świetlne stanowią bowiem główne paliwo wykorzystywane przez rośliny w procesie fotosyntezy. Światło ma zatem wpływ na wszystkie procesy zachodzące w komórkach roślin – nie tylko na sam wzrost, ale również na kwitnienie, wegetację czy owocowanie.
W naszym rejonie geograficznym zauważalny jest deficyt naturalnego światła w okresie od jesieni do wiosny. W listopadowe, pochmurne dni naturalne natężenie światła może wynosić zaledwie 40-50 μmol/m2/s1, a minimalny poziom naświetlenia do przeprowadzenia prawidłowej fotosyntezy wynosi 80-100 μmol/m2/s1. Ponadto krótsze dni w zimowo-jesiennej porze są równoznaczne ze skróceniem sumarycznego czasu naturalnego naświetlania roślin.
Odpowiednia lampa do roślin
Obecnie najczęściej stosowanym w ogrodnictwie pod osłonami typem oświetlenia są wysokoprężne lampy sodowe. Jednakże ze względu stosunkowo duży koszt ich eksploatacji, stopniowo są one zastępowane nowocześniejszymi lampami typu LED. Mają one tę przewagę nad lampami sodowymi, że z łatwością można modyfikować ich widmo, a dzięki wykorzystaniu diod elektroluminescencyjnych można stworzyć całe moduły o dowolnych parametrach świetlnych. Dzięki temu można w jednej szklarni z powodzeniem uprawiać rośliny o różnym zapotrzebowaniu na światło. Dodatkowym atutem jest minimalna strata cieplna, znacząco obniżająca koszty wynikające ze zużycia energii (o ok. 47% niższe niż w przypadku lamp sodowych, przy identycznej skali upraw). Ponadto uprawy doświetlane za pomocą lamp ledowych, wypadają zdecydowanie lepiej we wszystkich podstawowych parametrach, takich jak tempo wzrostu, masa owoców czy wygląd liści.
W badaniach przeprowadzonych w 2011 roku przy współpracy Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach i Warszawskiego Instytutu Elektrotechniki wykazano, że natężenie procesów fotosyntezy u roślin doświetlanych było o 80% wyższe niż u grupy kontrolnej roślin, której nie poddawano dodatkowemu naświetlaniu. Inwestycja w uzupełniające oświetlenie hodowli szklarniowej przynosi zatem wymierne efekty.
Pozostałe czynniki wpływające na uprawy
Odpowiednia temperatura i wilgotność to pozostałe czynniki warunkujące właściwy rozwój i intensywny wzrost roślin. W zależności od fazy rozwoju rośliny należy odpowiednio dobrać temperaturę otoczenia. Przykładowo inna będzie optymalna temperatura w okresie siewu i wzrostu, a inna w okresie owocowania. W tym miejscu warto zaznaczyć, że lampy ledowe dzięki niskiej emisji cieplnej w żaden sposób nie wpływają na zaburzenie temperatury panującej w szklarni. Wahania wilgotności także mają negatywny wpływ przede wszystkim na rośliny owocujące. Warto więc podkreślić, że technologia LED przyczynia się do utrzymania wilgotności na optymalnym poziomie.
Oświetlenie roślin wpływa na jakość i wydajność produkcji roślinnej. Wśród dostępnych na rynku technologii, ledy mogą okazać się najlepszym rozwiązaniem, ponieważ gwarantują największą optymalizację zużycia energii, a co za tym idzie ograniczenie kosztów całej hodowli.
